Akụkụ A ọ bụla nwere akụkụ B ya na teknụzụ ọhụrụ abụghị ihe ọzọ. Ndị a enyela anyị ohere ịnweta ozi, kwalite arụmọrụ nke ụfọdụ ihe omume ma nye ụzọ ọzọ isi zute ndị nwere mmasị yiri ya, mana ha kwalitekwara ọhụrụ. ụdị iyi egwu, cyberbullying, nwere nnukwu nsonaazụ maka ụmụ anyị.
Cyberbullying na-aghọ akụkọ ruo ọtụtụ izu. N'ihe ize ndụ ịkụziri na ịkọrọ anyị na ụmụ anyị. N'ihi na anyị nwere ike ichebe ha mgbe ha ka na-eto eto na ngwá ọrụ dị ka njikwa ndị nne na nna, ma ọ na-esikwu ike ime ya ozugbo oge ntorobịa rutere. Mara nke ahụ nsonaazụ nke cyberbullying ma mụta ịchọpụta ha!
Kedu ihe bụ cyberbullying?
Iji ike emegbu mmadụ bụ omume nke mmekpa ahụ ugboro ugboro ma ọ bụ egwu egwu nke ebumnuche ya bụ imerụ ahụ nke na-agụnyerịrị nsonye nke onye ihe metụtara na onye na-eme ihe ike. Na cyberbullying abụghị ihe dị iche, ma ọ na-eje ozi na-ezo aka kpọmkwem onye na-egosipụta site na telematic pụtara.
A na-eme ihe ike ịntanetị site na oku egwu ma ọ bụ ozi na ekwentị mkpanaaka, kamakwa site na nkwutọ na mweda nke onye ahụ metụtara na netwọk mmekọrịta na ibe weebụ. Enwere ọtụtụ ụdị ime ihe ike, nke kachasị ewu ewu bụ…
- Mwepu: Ọ mejupụtara na-ekweghị ka aja isonye na a ụfọdụ ohere, dị ka a WhatsApp nkata.
- Mmaja: Na-ezigara onye ahụ ihe na-akpasu iwe ugboro ugboro site, n'ozuzu, otu ndị na-amaja mmadụ, na netwọk mmekọrịta na WhatsApp.
- nkwulu: Mbipụta na mgbasa ozi mkparị na nke ụgha gbasara onye a tara ahụhụ kesara ekele maka teknụzụ ọhụrụ. Ọ nwere ike ịbụ n'ụdị ederede ma ọ bụ site na onyonyo ejiri aka mee ya.
- Ngosipụta: Mgbe onye na-eyi egwu na-abanye na profaịlụ mmekọrịta nke onye ahụ na-eme ka ọ bụrụ onye a tara ahụhụ, na-eziga okwu mkparị ma ọ bụ nke na-adịghị mma ma ọ bụ ndị ọzọ na nnọchite ha.
Ndị a bụ ụfọdụ ụdị ime ihe ike nke cyberbullying na-eche na nke na-eme n'otu oge na mmegbu ọdịnala. N'ihi nke a, mgbe a na-ekwu okwu, ọ dị mkpa mgbe niile tụlee akụkụ abụọ ahụ. N'ụzọ dị mwute, ọ na-esiri ha ike na-eje ije naanị ha mgbe ma ndị mejọrọ ma ndị a tara ahụhụ bụ ụmụaka.
Nsonaazụ nke cyberbullying
Site n'ọmụmụ ihe dị iche iche, egosila na ihe na-esi na cyberbullying ụmụaka na-esi na ya pụta adịghị nnọọ iche na nke mmegbu omenala kpatara. Otú ọ dị, eziokwu ahụ bụ na mmegide ahụ adịghị akwụsị na oghere ụlọ akwụkwọ ma na-aga n'ihu n'ime ụlọ na-eduga n'ọsọ. Oleekwa ihe ndị a ga-esi na ya pụta?
- Enweghị mmasị na ọmụmụ ihe. Mbelata nke arụmọrụ ụlọ akwụkwọ yana kwa na klaasị, tụgharịrị ghọọ hel.
- Mmepe nke ùgwù onwe onye dị ala. A na-ebelata nkwanye ùgwù onwe onye na ntụkwasị obi onwe onye, nke a na-aghọtakarị na nsonaazụ agụmakwụkwọ ka njọ yana na mbelata mmekọrịta mmekọrịta ha.
- Nsogbu omume. Cyberbullying na-ebute mmetụta nke iwe, ọnụma, mwute, obi nkoropụ na enweghị enyemaka na ndị ọ metụtara, nke na-akpata mgbanwe omume ma n'èzí ma n'ime ụlọ na ndị mụrụ ha.
- Nnọpụ iche. Ọ bụ ihe a na-ahụkarị maka onye a na-ata ahụhụ ikpebi ịpụpụ onwe ya ma ọ bụghị ihe ọhụrụ na ha ga-ebi n'azụ ọtụtụ ihuenyo, ebe ha nwere ike ikpebi onye ha bụ.
- Nsogbu ihi ụra. Mmegbu ugboro ugboro na mmetụta ọ na-akpalite na-eme ka ọ ghara ikwe omume ihi ụra, n'ọtụtụ ọnọdụ na-akpata ehighị ụra nke ọma.
- Nsogbu nri. Nsogbu iri nri na-adịkarịkwa. Obere onwe onye na mkpa ọ dị ịchịkwa ihe na-eme gburugburu ha bụ ụfọdụ ihe kpatara ya.
- nsogbu psychosomatic dị ka isi ọwụwa ma ọ bụ afọ mgbu.
- Mmerụ ahụ nke onwe. Mgbe ị na-enweghị ngwaọrụ iji belata mgbu mmetụta uche ị na-enwe site na ọnọdụ ahụ, ọ dị mfe iche na mgbu anụ ahụ nwere ike ibelata ya.
- ịda mbà n'obi, nchegbu na post traumatic nrụgide.
- Echiche igbu onwe.
Ezi nkwurịta okwu gị na nwa gị ga-adị mkpa iji nwee ike ịchọ enyemaka ọkachamara n'oge ma belata nsonazụ nke iji ike emegbu mmadụ. Nakwa ịkọwa ọnọdụ n'ụlọ akwụkwọ ma nye ya ohere iji mee ihe ndị dị mkpa iji nye nwa ahụ ohere nchekwa ọzọ.
Bụrụ onye mbụ ịza ajụjụ