Nhasi kunopembererwa Yenyika Yese Kodzero dzevana. Zuva rekurangarira izvo vakomana nevasikana vese vane kodzero dzakaenzanazvisinei nehunhu hwako, nyika, dzinza, chinamato, dzidzo, mamiriro ehupfumi kana zvebonde. Izvi zvinozivikanwa mu Yakazara Ziviso yeKodzero dzeMwana yakatenderwa munaNovember 20, 1959 neUnited Nations General Assembly.
Nekudaro, ichi chiziviso chakange chisina kukwana kuchengetedza kodzero dzevana sezvo chisingareve chero basa repamutemo kumatunhu akange abvuma. Naizvozvo, mushure memakore ekutaurirana nehurumende dzenyika dzakasiyana, vatungamiriri vezvinamato nemasangano akasiyana, chinyorwa chekupedzisira chingatungamira kune Gungano rekodzero dzevana. Chibvumirano chepasi rose, chakabvumidzwa munaNovember 20, 1989, neUnited Nations General Assembly. Yakati chibvumirano chinosanganisira mune yayo 54 nyaya kodzero dzakakosha dzevasikana, vakomana nevechiri kuyaruka uye ndeyekusungirwa kushanda uye kuzadzikiswa nehurumende dzese dzakasaina. Gungano iri zvakare rinosanganisira mutoro wevabereki, vadzidzisi, vashandi vehutano uye nemunhu wese ane hukama nenyika yehudiki.
Sangano rakavakirwa pa misimboti mina yakakosha zvinotsigira dzimwe kodzero dzose dzevana. Aya mazano kusasarura, zvido zvemwana, kodzero yekurarama uye kukura uye maonero emwana.
Kusasarura: Vese vana vane kodzero dzakaenzana mune ese mamiriro, nguva dzese uye kwese kwese.
Kufarira kwepamusoro kwemwana: Chero sarudzo, mutemo kana mutemo ungangokanganisa vana unofanirwa kufunga zviri zvakanakira vana.
Kodzero yehupenyu, kupona uye kusimudzira: Vese vasikana nevakomana vane kodzero yekurarama uye vane budiriro yakakwana, kuve nechokwadi chekuwana rubatsiro rwekutanga nemikana yakaenzana.
Kubatanidzwa: Vechidiki vane kodzero yekubvunzwa pamusoro pemamiriro ezvinhu anovakanganisa uye kuti mafungiro avo atariswe.
Zvinyorwa makumi mashanu nezvina zvemusangano zvakapfupikiswa muna Nheyo Gumi Dzakakosha zviri Zvinosungirwa kuteedzerwa nemarudzi akazvibvumidza.
Nehurombo, makore anoda kusvika makumi matanhatu mushure mekuziviswa kwepasirese, kodzero dzevana dzinoramba dzichityorwa. Muzviitiko zvakawanda kutyorwa kwekodzero idzi kuri pachena uye kuri pachena, asi mune mamwe akawanda, kunoitika nenzira isinganzwisisike uye inogamuchirwa munharaunda. Uye ndezvekuti vana vanoumba boka rinonyanya kutyisidzirwa nechisimba, kazhinji nevanhu vakuru. Nekuda kwehunhu hwavo hwepanyama uye hwepamoyo, ndivo vanonyanya kuzvidzivirira uye vanoratidzwa kushungurudzwa kwemarudzi ese, kazhinji mukati memba, nharaunda yavo kana nyika yavo. Pane dzakawanda nguva, kuyedza kunoitwa kunatsiridza izvo zvisina kurongeka, nekuda kwezvitendero, zvetsika kana zvetsika zvikonzero.
Ndeapi kodzero dzakatyorwa zvakanyanya?
Kodzero dzedzidzo
Zviuru zvevasikana nevakomana vari munyika havagone kuenda kuchikoro nekuda kwenzvimbo dzavanogara, kukakavadzana kwehondo kana nekuti vanomanikidzwa kushanda.
Kodzero yehutano
Vazhinji vadiki pasi vanofa zuva rega rega kubva mukuva vanyajambwa vezvirwere zvisingarapike kana kusawanikwa kwemishonga inogona kuvaponesa.
Kodzero kune nyika
Kune nyika dzisingazive kwakatangira vana. izvi zvinoita kuti vasaonekwe munharaunda uye vasingakwanise kunakidzwa nekodzero dzevanhu.
Kodzero kune dzimba dzakanaka
Munyika zhinji, kusanganisira redu, kune vana vasingakwanise kunakirwa nemusha. Izvi zvinogadzira matambudziko ekugadzirisa uye kusagadzikana muvana vadiki.
Mamiriro ezvinhu anotyora kodzero dzevana
Kushandiswa kwevashandi
Vana vazhinji munyika vanoshanda mumamiriro ezvinhu ane njodzi, kwemaawa asingagumi, vasina kana chikafu uye zvishoma mamiriro anotyisa ehuranda izvo zvinokonzeresa zvakakomba mumuviri nepfungwa mhedzisiro.
Vana vanobatwa nehondo
Munguva yehondo, vana vanozviwana vari mukati mamiriro akakomba ehupenyu hwepanyama uye hwepamoyo. Kurasikirwa kwenhengo dzemhuri uye nevamwe vadikanwa kunovasiya vari mumamiriro ekumanikidzika zvakanyanya, zvichiita kuti zvive nyore kwavari kuti vave chinhu chese marudzi ekurwiswa (kubatwa chibharo, kubiwa, kutengeswa, kutorwa semauto evana, nezvimwewo).
Trata
Gore rega rega, zviuru zvevana zvinopambwa kana kutengeswa nemhuri dzavo kuti vashandiswe mukati kana kunze kwenyika. Mafomu ekutengesa anogona kusanganisira kubatwa zvisina kufanira pabonde, basa uye kunyange kubvisa nhengo.
Kushungurudzwa pabonde
Pakatenderedza nyaya iyi panowanzove nerunyararo rukuru nekuti munhu anenge anyara anonzwa kunyara uye kutya. Kunyanya kana iri nhengo yemhuri kana munhu waunoziva anoshandisa kushungurudzwa. Vakatambudzwa vanotya kurambwa uye kunyadziswa kubva kumhuri dzavo. Kune dzimwe nyika, vana havana kana mvumo yekupupura mudare.
Vasikana vanowanzo shungurudzwa kakawanda kupfuura vakomana.
Kumanikidzwa kuroora kwekutanga
Vanofungidzirwa kuti vakadzi zviuru makumi masere nemaviri vakadzi vanoroorwa vasati vasvitsa makore gumi nemasere. Pane dzakawanda nguva, roorano chibereko che a kutaurirana pakati pevabereki vemusikana nechikomba chake, kazhinji mukuru kwazvo kwaari.
Izvi, pamusoro pekufungidzira kutyorwa kwezvakanakisa zvemusikana, zvinofungidzira zvakateedzana zvinokanganisa kodzero dzakadai sedzidzo, hutano kana hunhu hwepanyama.
Kucheka nhengo dzechikadzi
Vanobaiwa vanowanzova vasikana vari pakati pemakore mana negumi nemana ekuberekwa uye kuvhiya kwacho kunowanzoitwa vasati varoora kana mwana wekutanga. Iyi tsika, pamusoro pekusarura, inoita a kutyora kodzero dzemusikana: kodzero yehutano, kuvimbika kwemuviri, kuchengetedzwa kubva kumhirizhonga uye nerusununguko rwekusarudza nezve muviri wako.
Iko kuita kuti inowanzoitwa nenzira yechinyakare uye pasina zvidziviriro zvehutsanana. Naizvozvo, vasikana vakapindirwa nenjodzi iyi vari panjodzi yekutapukirwa noutachiona, septicemia, kutapuriranwa kweweti, kurwadziwa panguva yekusangana pabonde uye zvimwe zvinetso zvepanyama nezvepfungwa zvinobva mukuchekwa.
Iko kusingaonekwe kutyorwa kwekodzero dzevana
Kune dzimwe nzira dzekutyora kodzero dzevana. Pamwe hazvioneke zvakadaro asi zvakavanzika uye zvakajairika munharaunda yedu, asi zvakaenzana zvakakosha uye hazvigamuchirwe. Isu tese tine mupfungwa vana vemamiriro ezvinhu anotyisa uye akanyanyisa vanoona nhau uye isu tinofunga kuti vana vedu, vakagarisa munharaunda inovavimbisa dzidzo, hutano uye zvimwe zvinodiwa, vane zvinodiwa neUniversal Declaration yeKodzero dzeMwana. yakafukidzwa. Asi hazvisi nguva dzose seizvi, mamiriro ezvinhu mazhinji anoitika zvese kumba uye kuchikoro uye ayo atinowanzo funga kuti ari pamutemo, anotyora dzimwe dzekodzero idzi. Ndinokupa mimwe mienzaniso:
Shandisa kana kukurudzira kurangwa kwemuviri nekuda kwedzidzo
MuSpain, kushandiswa kwekurohwa kurohwa imhosva maererano ne Chinyorwa 154 chehurumende kodhi. Mhirizhonga, chero hukomba hwayo, haidzidzise. Hakuna dama rekudzidzisa, kana chishamiso. Nekushandisa kuranga chaiko, chinhu chega chatiri kuratidza ndechekuti tapererwa nezviwanikwa zvekugadzirisa gakava uye, tikatadza kuzvidzora, takaratidza kutsamwa kwedu kune vasina simba.
"Icho chisungo cheHurumende kuchengetedza vana kubva kumhando dzese dzekushungurudzwa dzinoitwa nababa, vanamai kana chero mumwe munhu" (Chinyorwa 19 cheConferensi yeKodzero dzeMwana)
Kupopota, kuseka, kana kutyisidzira mwana
Nguva zhinji, kana vana vakasazvibata sezvatinofunga kuti vanofanirwa, tinosvika pakuvapopotera, kuvatyisidzira, kana kuvaseka. Tinogona kunge tisingazvizive, asi mumamiriro ezvinhu aya vana vane nguva yakaoma, sezvatinoita patinenge tiri pabasa redu kana munharaunda medu tisinganzwe kugamuchirwa. Musiyano uripo ndewekuti isu tine kana tinofanirwa kunge tiine zviwanikwa zvekuzvidzivirira. Isuwo tinofarira kunakidzwa nekunzwira tsitsi kwevamwe vanhu vakuru. Muvana, zviito izvi zvinoonekwa sezviri pamutemo uye hazviwanzo kunzwa zvichitsigirwa nechero ani, Asi kupesana kwakazara. Uye zvakare, inofanirwa kutakurwa mupfungwa kuti kukuvara kwemanzwiro kunogona kukuvadza kana kupfuura kuita panyama.
"Mwana, kuitira kukura kwakazara uye kunowirirana kwehunhu hwake, anoda rudo uye kunzwisisa." (Nhungamiro VI yeChisarudzo Chapasi Pese cheKodzero dzeMwana)
Kwete kuita kuchema kana kuda kwevana
Kana isu tikashandisa nzira dzekudzidzisa kurara kana kukanganwa zvishuwo zvavo kuti zviperekedzwe, kana tisingavatenderi kuti vataure zvavanonzwa, tinovamanikidza kudya vasina nzara, kudzora kudzidziswa kwechimbuzi nguva isati yakwana ..., muchidimbu, pese patinenge tisingaremekedze zvimiro zvehupenyu nezvido zvavo, tiri kutyora kodzero dzako.
"Pese pazvinogoneka, vanofanirwa kukura pasi pekudzivirirwa uye nemutoro wevabereki vavo uye, chero zvakadaro, munzvimbo ine rudo uye hunhu uye kuchengetedzeka kwezvinhu" (Musimboti VI we Universal Declaration of the Kodzero dzeMwana)
Kuparadzanisa mwana nevabereki vake
Mune zvimwe zvipatara, vacheche vachiri kuendeswa kudendere pasina chikonzero chaicho. Vanamai vanoenda muchikamu chekusiyiwa kazhinji kazhinji havabvumidzwe kudzidzira ganda-kune-ganda. Kune rimwe divi, zvakajairika kuti kune mamwe nzvimbo dzehutano, usarega vana vachiperekedzwa nevabereki vavo kweimwe bvunzo, nekudaro ichityora zvinopihwa neiyo European Charter Yekodzero dzevana Vachipatara. Kuparadzaniswa kunoitikawo kana vana vachifanira kupedza maawa mazhinji muzvikoro nemumabhawa nekuda kwemamiriro ekushanda evabereki uye kushomeka kwemitemo yekuyananisa iyo inoteerera zvinodiwa nevana.
»Kunze kwemamiriro ezvinhu akasarudzika, mwana mudiki haafanire kupatsanurwa naamai vake" (Musimboti VI we Universal Declaration of the Rights of the Child)
Kuwedzeredza basa rechikoro uye kurangwa
Vana pavanouya kumba vakaremerwa nebasa rechikoro kana kurangwa vasina zororo, iyo kodzero yekunakidzwa zvizere nemitambo nekuvaraidzwa. Vazhinji vakuru vane chirongwa uye isu hatiwanzo kutora basa redu kuenda nesu kumba, kunze kwekusara kushoma. Isu tinonakidzwawo nemutemo nguva yedu yekuzorora mukati mezuva rebasa. Kana zvisina kudaro, taizoisa maoko edu kumusoro kwedu. Zvisinei, tinoona zvakajairika uye zvichipembedzwa, kuti mwana anotorerwa nguva yake yekuzorora panguva yechikoro kana kuti anouya kumba aine basa rechikoro rakawandisa zvekuti hazviite kuti aende kunotamba kana kuita zvimwe zviitiko.
»Mwana anofanirwa kunakidzwa zvizere nemitambo nekutandara, izvo zvinofanirwa kunge zvichitungamirwa kune zvinangwa zvinoteedzerwa nedzidzo; nzanga nevakuru vehuruzhinji vanoedza kusimudzira kunakidzwa kwekodzero iyi "(Musimboti VII weChiziviso cheKodzero Dzepasi Pose)
Kudheerera kuchikoro kana kudheerera
Kudheerera kwechikoro inzira yekurohwa, kutaura kana kushungurudzwa mupfungwa kunoitika pakati pevana uye nekudzokorora nekufamba kwenguva. Muzviitiko zvakawanda, Izvo hazvina kupihwa kukosha kwazvinoda sezvo ichifungidzirwa sezvinhu zvevana uye kuti vachazvigadzirisa pakati pavo. Nekudaro, kumwana akabatwa netsaona, hupenyu hunogona kushanduka hukaenda kugehena, dzimwe nguva kunyange kutochinja zvikoro. Muzviitiko zvakanyanya, kuzviuraya kwakaitika.
Iri idambudziko rakakomba risingafanire kutorwa zvishoma. Vanamai, vanababa uye vadzidzisi, isu tine basa rekubatsira vana kurarama nemamiriro ezvinhu aya, pamwe ne vadzidzise mukushivirira uye kuremekedza vamwe uye ivo pachavo
«Mwana anofanirwa kudzivirirwa pamiitiro inogona kukurudzira chero rusarura. Anofanirwa kurerwa mumweya wekunzwisisa uye kushivirira pakatarisana nekusiyana. (Nhungamiro X yeiyo Yakazara Ziviso yeKodzero dzeMwana)
Sarudzira vana kana kushaya hanya nemaonero avo
Vana vane kodzero yekuziviswa uye kubvunzwa pamusoro pezvinhu zvinovabata, asi chinhu chinowanzoitika ndechekuti isu tiri vanhu vakuru tinovasarudza tisina kubvunza kwavari.
"Vana vadiki vane mvumo yekubvunzwa pamamiriro ezvinhu anovabata uye kuti mafungiro avo atariswe." (IV Inokosha Musimboti wechibvumirano chekodzero dzeMwana).
Mwana anofanirwa kuchengetedzwa kubva kuzviito zvinogona kukurudzira chero rusarura. Anofanirwa kurerwa mumweya wekunzwisisa uye kushivirira pakatarisana nekusiyana.