Way dhici kartaa in ilmuhu qabo xabad xanuun hal dhibic ah. Xanuunkani ma aha mid caadi ah sidaa darteedna waa ku yar tahay carruurta, laakiin ha ka nixin tan iyo inta badan xaaladaha waa xanuuno muruq ah mana u horseedaan wadno xanuun.
Waxay yihiin guud ahaan ka dhallintaada kuwa inta badan soo bandhiga la-talin caafimaad dartiis xanuunkan laabta ah. Waa inaan lagu jahwareerin xanuunka wadnaha oo xitaa ka yar, meesha ay noqon karto asalka cudurka 'pericarditis' ba'an.
Maxay yihiin sababaha xanuunka feedhaha?
Laabta xanuunku ma aha xaalad inta badan mararka qaarkood loo qoro xarumaha gurmadka, laakiin markii dhibaatadani dhacdo waxaad la kulantid walwal iyo walaac by ilmaha iyo waalidiinta.
Waxay ku bilaaban kartaa sidii a xanaaq yar oo yaraada dhawr maalmood ka dib, ama sii wad oo kordha iyadoo kuxiran gobolka. Badanaa waxay dhacdaa iyadoo ay ugu wacan tahay infekshan ku dhaca neef mareenka, murqo ama lafo dhaawac ama walaac weyn. Laabta xanuunku marar dhif ah ayey ku dhacdaa carruurta markay qabaan wadno xanuun.
Goorta la arko dhakhtar
Guud ahaan sababta wadatashiga caafimaad ayaa laga soo qaatay xanuunku ma istaagin ama wuu ka sii daray. Haddii xanuunku uu bilaabo inuu saameyn ku yeesho waxqabadyada maalinlaha ah ama haddii xanuunku sii kordho, taasi waa sababta ku filan inay ahaato uu qiimeeyey takhasusle.
Waa sabab wadatashi marka xanuunku u muuqdo marka ilmuhu subaxdii toosiyo, ama ay si lama filaan ah ugu muuqato, qandho ayaa soo muuqata, waxay leedahay guud ahaan caafimad wayna ku adag tahay inuu neefsado. Calaamadahaas oo dhami waxay horseedi karaan dawakhaad ama miyir beelid u horseedaya suuxdin. Ka sokow, sidoo kale ma aha wax caadi ah in la arko ilmaha oo lulmo iyo daciifnimo badani ka muuqato.
Waxyaabihii hore ayaa sidoo kale tiriya, Hagaag, markaad qaraabo la yeelatay wadne xanuun iyo kayar 40s, ama haddii cunuggu horeba qalliin looga sameeyay wadnaha ama uu galay shil baabuur oo halis ah nooc ka mid ah dhaawac ka soo gaadhay laabta. Xaaladaha kale, laakiin aan badnayn waa marka ilmuhu ku soo bandhigo qaab cystic fibrosis ama sickle cell anemia.
Inta badan kiisaska soo noqnoqda ee laab xanuun
Kiisaska inta badan xanuunkaan dib ugu noqda waa markii ay soo ifbaxeen xaalad murqo-xanuun. Xanuunku wuxuu ka tagayaa lafaha, muruqyada, ama meel ka mid ah laabta. Halkan laga bilaabo wuu joogi lahaa dhaawac yar ama xoogaa xiisad muruq ah, jimicsi xoog leh, naxdin ama qufac.
Ka muuqda 75 ilaa 90% kiisaska leh bilawga xanuunka laabta oo waxay u egtahay inay kasii darto markaad jimicsi jimicsi samaynayso, ama markaad nasato. Xanuunka waxaa laga qafiifiyaa maamulka ibuprofen ama paracetamol.
Marka aan la helin cuduro la xiriira xanuunkaan, astaamaha badanaa waa a xanuun dhinaca bidix ee xabadka iyadoo qaar ka mid ah daloolin iyo in sida caadiga ah dir afar ilaa lix toddobaad kadib. In kasta oo aysan waxba ahayn, haddana waa la ogyahay inay ku abuureyso murugo dhammaan xubnaha qoyska oo xitaa xaddidaya dhaqdhaqaaqa iyo dhaqdhaqaaqa ilmaha.
Xaaladaha aadka u daran iyo kuwa yar ee la og yahay waxay noqon karaan ilmaha leedahay xaalad wadne. Xaaladdan oo kale waxaan ka hadlaynaa a xuubka hoose ee 'pericarditis', halkaas oo xuubka ku wareegsan wadnaha uu ku bararo sababo la xiriira infekshan fayras ah. Ma aha cudur halis ah waana la daaweynayaa iyada oo aan wax dhibaato ah laga qabin.
Haddii sababtu ay ahayd sababo murqo, waxaa lagama maarmaan ah in lagula taliyo ilmaha Ha isku dayin waxqabadyo jireeds oo qasbi kara aagga, ama qaadi kara walxaha culus. Haddii aad si joogto ah ugu tababbaraneyso isboorti kasta waa inuu joogsadaa muddo gaaban hawshaada. Ama haddii sababta ay ku imaan karto dhaqan xumada boorsada iskuulka, waa in si sax ah loo hagaajiyaa si ay u qaaddo culeyska labada garab gar si siman. Si kastaba ha noqotee, dhakhtarku wuxuu ku siin doonaa tilmaamaha iyo tilmaamaha ugu fiican si aad uhesho soo kabasho wanaagsan.